tesauro
Table of Contents
Ang tesaurong ito ay nakabatay sa Roget's Thesaurus, partikular sa bagong edisyon na lubusang nirebisa at in-update ni Susan M. Loyd (Penguin Books, 1982). Totoong marami na itong limitasyon at kahinaan, at marami na ding pwedeng pagpiliang ibang tesauro lalo para sa mga larangang syentipiko-teknikal. Pero ito pa rin ang mas nakatatak sa popular na kaisipang Kanluranin, kaya mas madaling ilatag bilang panimulang istruktura ng proyektong ito.
Depende sa panahon, posibleng iayos ko muli ang kabuuang istruktura ng tesaurong ito upang mas lohikal na isalamin ang mga pag-abante sa pilosopya, siensya, at praktikal na buhay ng lipunan. Pero ang mga batayang termino at kulumpon ng termino ay mas malamang na manatili, o mas minimal ang pagbabago.
Abstract relations| Mga ugnayang abstrakto
Existence | Pag-iral
- Existence | Pag-iral
- Non-existence | Di pag-iral
- Substantiality | Pagkakaroon ng laman
- Insubstantiality | Kawalan ng laman
- Intrinsicality | Pagiging likas
- Extrinsicality Pagiging panlabas
- State (absolute condition) | Katayuan (absolutong kondisyon)
- Circumstance (relative condition) | Kalagayan (relatibong kondisyon)
Relation | Ugnayan
- Relation | Ugnay
- Unrelatedness | Kawalang-ugnay
- Consanguinity | Ugnayan sa dugo
- Correlation | Korelasyon o resiprokal na ugnayan
- Identity | Identidad o kakanyahan
- Contrariety | Kawalang-identidad o kabaliktaran
- Difference | Kaibhan
- Uniformity | Pagka-pareho
- Nonuniformity | Di pagka-pareho
- Similarity | Pagkahawig
- Disagreement | Kontradiksyon o tunggalian
Quantity | Kantidad
- Quantity | Kantidad
- Degree (relative quantity) | Antas (relatibong kantidad)
- Equality (sameness of quantity or degree) | Pagka-pantay (katulad na kantidad o antas)
- Inequality (difference of quantity) | Di pagka-pantay (kaibang kantidad o antas)
- Compensation | Kompensasyon
- Greatness | Pagka-malaki
- Smallness | Pagka-maliit
- Superiority | Pagka-mataas
- Inferiority | Pagka-mababa
- Increase | Pag-dagdag
- Decrease (no increase) | Pag-bawas (walang dagdag)
- Addition | Adisyon
- Subtraction | Subtraksyon]]
- Adjunct (thing added) | Dagdag
- Remainder (thing remaining) | Natira
- Decrement (thing deducted) | Bawas
- Mixture | Pagka-halo
- Simpleness (freedom from mixture) | Pagka-simple (kawalan ng halo)
- Union | Pagka-kaisa
- Disunion | Kawalang pagka-kaisa
- Bond (connecting medium) | Buklod
- Coherence | Tibay ng ugnay
- Noncoherence | Luwag o hina ng ugnay
- Combination | Kombinasyon
- Decomposition | Pagka-lusaw
- Whole (principal part) | Buo (pangunahing bahagi)
- Part | Bahagi
- Completeness | Pagka-kumpleto
- Incompleteness | Di pagka-kumpleto
- Composition | Komposisyon o pagbuo
- Exclusion | Exklusyon o di pagsali
- Inclusion | Inklusyon o pagsali
- Component | Komponent o sangkap
- Extraneousness | Pagiging di kasali
Order | Kaayusan
- Order | Pagka-ayos
- Disorder | Di pagka-ayos
- Arrangement (reduction to order) | Kaayusan o pag-ayos
- Derangement | Pagka-gulo
- Precedence | Pagka-nauna
- Sequence | Pagka-kasunod
- Precursor | Sinauna
- Beginning | Simula o umpisa
- End | Tapos o dulo
- Middle | Gitna
- Continuity (uninterrupted sequence) | Pagka-tuluy-tuloy (walang-tigil na pagka-kasunod)
- Discontinuity (interrupted sequence) | Pagka-putol-putol (may-tigil na pagka-kasunod)
- Term (serial position) | Lugar sa hanay
- Assemblage | Tipon o katipunan
- Nonassembly. Dispersion | Kawalang-tipon. Pagka-kalat
- Focus (place of meeting) | Pokus o tipunan
- Class | Uri
- Inclusion | Inklusyon o pagsali
- Generality | Pagka-panlahatan
- Speciality | Pagka-partikular
- Rule | Tuntunin
- Multiformity | Pagka-sari-sari
- Conformity | Pag-alinsunod
- Nonconformity | Di pag-alinsunod
Number | Bilang
- Number | Bilang
- Numeration | Pagbilang
- List | Lista
- Unity | Kaisahan
- Accompaniment | Pagka-sama
- Two | Dalawa
- Duality | Pagka-dalawa o pagka-doble
- Duplication | Pag-doble
- Bisection | Pag-kalahati
- Three | Tatlo
- Triality | Pagka-tatlo o pagka-triple
- Triplication | Pag-triple
- Trisection | Pag-sangkatlo
- Four | Apat
- Five | Lima
- Six | Anim
- Seven | Pito
- Eight | Walo
- Nine | Syam
- Ten | Sampu
- More than ten | Higit sa sampu
- Multisection | Pag-hati-hati
- Plurality | Pagka-dami o pagka-plural
- Fraction | Sangka-hati o praksyon
- Zero | Wala o sero
- Multitude | Pagka-marami o multitud
- Repetition | Pagka-ulit o repetisyon
- Infinity | Pagka-walang-hanggan o inpinidad
- Neverness | Pagka-di-kailanman
- Period | Panahon o peryod
- Course (indefinite duration) | Takbo ng panahon
- Long duration | Tagal ng panahon
- Transience | Igsi ng panahon
- Perpetuity (endless duration) | Walang-hanggang panahon
- Instantaneity (point of time) | Pagka-kagyat
- Chronometry | Sukat ng panahon
- Anachronism | Pagka-wala sa panahon
- Priority | Pagka-aga o pagka-una
- Posteriority | Pagka-huli
- Present time | Kasalukuyan o salukoy
- Different time | Di ngayon o ibang panahon
- Synchronism | Sabay o parehong panahon
- Futurity | Hinaharap o kasunod na panahon
- Past time | Dati o nagdaang panahon
- Newness | Pagka-bago
- Oldness | Pagka-luma
- Day and night| Araw_at_gabi, including parts of day
- Series of days | Serye ng mga araw, including week and month
- Year | Taon, including various seasons or sections of the year
- Age | Gulang o edad
- Youth | Pagka-bata
- Young individual | Bata o musmos
- Adultness | Pagka-matanda
- Old individual | Matanda o wastong gulang
- Earliness | Pagka-maaga
- Lateness | Pagka-nahuli
- Occasion (timeliness) | Pagka-agap o wastong panahon
- Untimeliness | Pagka-wala sa panahon
- Frequency | Pagka-madalas (ng panahon)
- Infrequency | Pagka-madalang (ng panahon)
- Periodicity (regularity of recurrence) | Dalas (ng pag-ulit)
- Fitfulness (irregularity of recurrence) | Dalang (ng pag-ulit)
Change | Pagbabago
- Change (difference through time) | Pagbabago
- Permanence (absence of change) | Pagka-permanente (kawalang pagbabago)
- Cessation (from action to rest) | Pagka-tigil
- Continuance in action | Pagka-tuloy
- Conversion (change to something different) | Pag-panibago o kombersyon
- Reversion | Pag-panumbalik
- Revolution (sudden or violent change) | Rebolusyon
- Evolution (gradual change) | Ebolusyon
- Reform (specific change in society and people) | Reporma
- Substitution (change for one thing or another) | Pagka-palit o substitusyon
- Interchange (double or mutual change) | Palitan
- Changeableness | Pagka-mapagpalit
- Stability | Estabilidad o katatagan
- History (past events) | Kasaysayan o nagdaan
- Present events | Kaganapan o nangyayari
- Destiny (future events) | Kinabukasan o hinaharap
Causation | Pagka-dahilan
- Cause (constant antecedent) | Ugat o kawsa
- Effect (constant sequel) | Bunga o epekto
- Attribution (assignment of cause) | Dahilan o atribusyon
- Luck (no assignable cause) | Swerte
- Power | Lakas o poder
- Impotence | Kawalan ng lakas o poder
- Strength | Kalakasan o pwersa
- Weakness | Kahinaan
- Production | Pagka-likha o produksyon
- Destruction | Pagka-wasak o destruksyon
- Reproduction | Pagpaparami o reproduksyon
- Propagation | Pagpapalaganap o propagasyon
- Destroyer | Taga-wasak
- Parentage | Taga-likha o taga-luwal
- Progeny | Supling
- Productiveness | Pagka-produktibo
- Unproductiveness | Di pagka-produktibo
- Agency | Taga-gawa o ahensya
- Vigor (physical energy) | Sigla (enerhyang pisikal)
- Inertness | Kawalang sigla
- Violence | Karahasan
- Moderation | Pagtitimpi o moderasyon
- Influence | Panghahatak o impluensya
- Tendency | Tunguhin o tendensya
- Liability | Pagkiling o liabilidad
- Concurrence (combination of causes) | Pagtagpo
- Counteraction | Kontra-aksyon
Space | Ispasyo
Space in general | Ispasyo sa kalahatan
- Space as a whole (indefinite space)
- Region (definite space)
- Place (limited space)
- Situation
- Displacement
- Presence
- Absence
- Inhabitant
- Abode (place of habitation)
- Contents (things contained)
- Receptacle
Dimensions | Mga dimensyon ng ispasyo
- Dimensions | Dimensyon, sukat
- Littleness | Liit
- Expansion | Paglawak
- Contraction | Pagkitid
- Distance | Layo
- Layer | Sapin
- Filament | Hibla
- Height | Taas
- Lowness | Baba
- Depth | Lalim
- Shallowness | Babaw
- Summit | Tuktok
- Base | Paanan
- Verticality | Patayo
- Horizontality | Pahiga
- Pendency | Bitin
- Support | Tukod
- Exteriority | Labas
- Interiority | Loob
- Centrality | Gitna
- Uncovering | Lantad
- Surroundings | Paligid
- Interjacency | Pagitan
- Circumscription | Paikot
- Outline | Guhit
- Edge | Gilid
- Limit | Hangganan
- Front | Harap
- Rear | Likod
- Laterality | Tabi
- Contraposition | Tapat
- Dextrality | Kanan
- Sinistrality | Kaliwa
Form | Anyo o porma
Motion | Galaw o mosyon
Matter | Materya
Matter in general | Materya sa kalahatan
Inorganic matter | Materyang inorganiko o walang-buhay
Organic matter | Materyang organiko o may-buhay
Intellect | Kaisipan
Volition | Kapasyahan
Emotion | Emosyon
Morality | Moralidad
tesauro.txt · Last modified: 2018/09/23 09:25 by admin
Except where otherwise noted, content on this wiki is licensed under the following license: GNU Free Documentation License 1.3
